Onbekend maakt onbemind. Dat geldt ook zeker voor veel software. deze pagina heeft als doel maatschappelijke organisaties bekend(er) te maken met de mogelijkheden van PeerTube als online videoplatform. Met deze informatie kunnen organisaties de eerste stappen maken naar een eigen online videoplatform op basis van PeerTube.
Dit is een start en bevat (als het goed is) precies genoeg informatie om de overwegingen rondom het wel/niet inzetten van PeerTube te kunnen maken.
We beginnen met uitleggen wat PeerTube is, waarom je als organisatie het zou willen inzetten en hoe je een start kan maken met PeerTube. Daarna kijken we naar wat PeerTube nu al aanbiedt en welke mogelijkheden we in de toekomst verwachten.
Tenslotte delen we door dit gehele document diverse referenties en linkjes naar meer informatie, zodat de geïnteresseerde lezer zich nog verder kan verdiepen.
Mocht je vragen, op- en/of aanmerkingen hebben na het lezen van dit alles, schroom niet om contact met ons op te nemen. De contact gegevens vind je op de PublicSpaces website
PeerTube?
PeerTube is een open source software applicatie voor het delen van video online. Het is ontwikkeld door de Franse non-profit organisatie Framasoft. Door de software applicatie te installeren op een server kunnen meerdere mensen of organisaties gebruik maken van dezelfde PeerTube installatie om video’s online aan te bieden.
Waarom zou een organisatie PeerTube willen inzetten?
Er zijn diverse argumenten voor het inzetten van PeerTube door organisaties in plaats van andere video platformen voor het online aanbieden van video.
“Gratis” video platformen bestaan niet.
Bij “gratis” video platformen zoals Bytedance’s TikTok, Google’s YouTube of anderen wordt er gebruik gemaakt van ondoorzichtige algoritmen bij het wel/niet aanbieden of promoten van bepaalde video’s. Dat kan goed uitvallen (het zogenaamde ‘viral’ gaan) maar ook minder goed waardoor video’s juist minder zichtbaar zijn. Algoritmen kunnen er ook voor zorgen dat video’s in relatie worden gebracht met onderwerpen die ongewenst zijn. Hetzelfde geldt voor reclame. Kijkers van je video’s stel je hieraan bloot. Afhankelijk van je doelgroep en onderwerp kan dit zeer ongewenst zijn. Commerciele aanbieders die een “gratis” videoplatform aanbieden verzamelen zoveel mogelijk data. Op die manier betalen jij én je kijkers, veelal onbewust, alsnog voor de dienst die geleverd wordt. Dit geldt niet alleen voor video’s op het platform zelf, maar ook voor video’s die je op je eigen website zet (embedden) of met anderen deelt via ander media.
Video’s kunnen ook worden geblokkeerd. Op basis van ondoorzichtige moderatie beslissingen of bijvoorbeeld valse auteursrechtmeldingen. Kortom, je bent volledig afhankelijk van de eigenaar van het “gratis” video platform voor het beschikbaar stellen, én houden van je video’s.
Een professionele maatschappelijk verantwoorde organisatie zou alleen daarom al geen gebruik moeten maken van gratis videoplatformen zoals YouTube, TikTok en anderen.
Helaas is de praktijk anders.
Bijvoorbeeld: een organisatie heeft als hoofddoel een bepaalde doelgroep te bereiken die zich concentreert op een bepaald platform zoals TikTok. Denk aan een maatschappelijke organisatie die de leesvaardigheid van jongeren wil vergroten. Dan ontkomt deze organisatie er niet aan om aanwezig te zijn op de plek waar haar doelgroep is. In dit geval TikTok.
MAAR maatschappelijk verantwoorde organisaties kunnen dezelfde TikTok video’s ook aanbieden op een andere plek, zodat ze haar doelgroep niet dwingt om gebruik te maken van TikTok om het werk van de organisatie te kunnen zien.
Door de video’s ook ergens anders aan te bieden en de doelgroep hierop te wijzen draagt de organisatie bij aan tech kritisch bewustzijn bij haar doelgroep, neemt zij verantwoordelijkheid en biedt een optie aan om de video’s te kunnen bekijken zonder gedwongen gebruik te hoeven maken van een twijfelachtig platform zoals TikTok.
Om een dergelijke plek voor video’s aan te bieden is PeerTube een prima oplossing. Met deze aanpak waarbij PeerTube naast een “gratis” videoplatform wordt ingezet kan de organisatie voldoen aan haar hoofddoel en tegelijkertijd ook maatschappelijk bijdragen aan het verkleinen van de afhankelijkheid van deze zogenaamde “gratis” platformen.
Organisaties kunnen er ook voor kiezen om verschillende PeerTubes installaties aan elkaar te koppelen en video’s met elkaar te delen (federatie). De voordelen hiervan zijn het verbeteren van bandbreedte, toegankelijkheid tot de video’s en het onder de aandacht brengen van materiaal bij andere doelgroepen of sectoren.
Door als organisatie zelf een PeerTube installatie op te zetten kan je als organisatie ook een archief opbouwen dat onafhankelijk van het “gratis” video platform functioneert. Zo kan je organisatie haar werk blijven aanbieden. Wat er ook gebeurt met de populaire “gratis” videoplatformen du jour.
Onze suggestie is om vanuit een eigen PeerTube installatie video’s te verspreiden richting de “gratis” videoplatformen, als dat noodzakelijk is, en deze platformen vooral als een soort etalage te gebruiken. Deze strategie wordt ook wel POSSE (Publish On Site, Syndicate Elsewhere) genoemd.
Betaald video platform
Als je organisatie gebruik maakt van een (betaald) videoplatform dat geen ondoorzichtige algoritmen inzet, geen reclame toont en heldere regels heeft omtrent moderatie dan vraag je je misschien af: waarom zouden wij iets met PeerTube moeten doen?
Er zijn een aantal redenen te bedenken die wellicht van toepassing kunnen zijn op deze situatie, maar zonder details van het videoplatform wat wordt ingezet en informatie over wat je organisatie beoogd te bewerkstellingen met video’s is deze vraag lastig te beantwoorden.
Toch kunnen we je wel een aantal redenen bieden die wellicht van toepassing zijn.
Als je organisatie het PublicSpaces manifest onderschrijft en bij wil dragen aan ‘een alternatief software ecosysteem dat het publieke belang vertegenwoordigt en geen winstoogmerk heeft.’ dan kun je gebruik maken van de Digitale Spoelkeuken om na te gaan in hoeverre een software dienst of applicatie hieraan voldoet.
Door de Digitale Spoelkeuken vragenlijst in te vullen krijg je een score als uitkomst. Deze score geeft aan in hoeverre de software applicatie of dienst overeenkomt met de publieke waarden uit het PublicSpaces manifest. Als je huidige video oplossing hier niet aan voldoet kan PeerTube wellicht een oplossing zijn.
Een andere reden is dat je wellicht minder afhankelijk wil zijn van een gecentraliseerde dienst zoals Vimeo, geen software wil gebruiken die niet Open Source is of omdat je de kosten van het online delen van video’s wil delen. Naast PeerTube zijn daar ook andere open source oplossingen voor zoals bijvoorbeeld Hyper 8.
PeerTube onderscheidt zich echter in het gemak waarmee je je video’s tussen verschillende PeerTube installaties kan delen (federatie). Het kunnen communiceren met andere applicaties die de openstandaard ActivityPub ondersteunen (interoperabiliteit) is ook een flink pluspunt ten opzichte van andere oplossingen. open source of niet.
Dat PeerTube Open Source is hoeft trouwens niet te betekenen dat je dan alles zelf moet doen. Er zijn genoeg MKB’ers in Nederland, Europa en daarbuiten die je met PeerTube kunnen helpen door PeerTube voor je te installeren, hosten, in te richten en te beheren.
Het heeft niet zoveel zin om in dit document alle bedrijven te gaan noemen die ondersteuning bieden voor PeerTube. Liever verwijzen we hiervoor naar een online lijst zodat je de meest up-to-date informatie hierin kan vinden. Tot zo’n lijst op de website van PeerTube aanwezig is, kun je direct op het PeerTube forum vragen welke bedrijven je van dienst willen/kunnen zijn met commerciele ondersteuning.
Een andere optie is om contact op te nemen met één van de vele hosting bedrijven in Nederland. Voor het hosten van PeerTube kunnen de meeste managed-hosting bedrijven
die ervaring hebben met open source software je wellicht ook direct verder helpen. Hier kun je dé informatie voor het hosten van PeerTube vinden en met ze delen.
Binnen de publicvideo.nl pilot maakt PublicSpaces gebruik van de diensten van ProcoliX. Een Nederlands bedrijf dat de hosting van deze PeerTube instantie verzorgt.
Hoe te beginnen met PeerTube?
De makkelijkste manier is om te starten met het verkennen van een webapplicatie is door een account aan te maken op een bestaande installatie. Afhankelijk van de rechten/rol van je account en de configuratie van zo’n omgeving kun je op een laagdrempelige manier een eerste gevoel krijgen bij het gebruik van de software. Vergeet niet dat je beeld wel gekleurd wordt door hoe de installatie is geconfigureerd, de server capaciteit, rechten van je account etc. Het is dus vooral geschikt om een beetje te ‘spelen’ zonder dat je direct de IT-afdeling van je organisatie nodig hebt. Wees ook voorzichtig met de content die je upload. Gebruik hiervoor test content.
Met een account op een bestaande PeerTube installatie kan je (afhankelijk van de configuratie!) dus een beetje proeven en experimenteren zonder dat dit al teveel inspanningen en investeringen vooraf kost. Op de website van de makers van PeerTube kun met behulp van filters de PeerTube installatie vinden die het beste past bij jouw organisatie en jullie experiment. Een andere mogelijkheid is om je aan te melden bij de PublicSpaces publicvideo.nl PeerTube testomgeving. Op deze omgeving bieden we ook de mogelijkheid aan om samen met ons met PeerTube te ‘spelen’.
Je kan ook een beetje rondkijken op bestaande PeerTube installaties. Bijvoorbeeld van Het Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid, PublicSpaces en Waag Futurelab.
Screenshots van de PeerTube bij PublicSpaces, Beeld en Geluid, Waag en SURF.
Nadat je dit hebt gedaan en wat ervaring hebt opgedaan met PeerTube als gebruiker kun je beter beslagen intern in je organisatie het gesprek gaan voeren over of jullie verder aan de slag willen gaan met PeerTube.
Dat roept gelijk een heleboel vragen op zoals:
– Gaan we zelf PeerTube installeren, inrichten en beheren of hebben we externe hulp nodig?
– Beheren we PeerTube zelf of hebben we hier externe hulp voor nodig?
– Hebben we toegang tot hosting voor de installatie?
– Voldoet onze bestaande hosting aan de eisen van PeerTube?
– Kunnen we PeerTube koppelen aan ons login systeem?
– Hoe kunnen we zo efficiënt mogelijk onze video’s ook delen op “gratis” platformen, zonder dat dit veel extra tijd kost?
– Hoe bepalen we ons bereik en of we voldoen aan onze doelstellingen?
Etc.
Om deze vragen te beantwoorden adviseren wij om een pilot project te doen waarbij je antwoorden op deze en ongetwijfeld nog veel meer vragen te kunnen vinden. Maak budget en tijd beschikbaar voor deze pilot met een klein team (interne en externe experts) die tezamen de juiste kennis in huis hebben om:
– Software te kunnen installeren en inrichten.
– Kennis hebben van open source software ontwikkelprocessen.
– Het opstellen van gebruikers wensen, eisen en deze te toetsen in de praktijk.
Met de antwoorden uit deze pilot kunnen jullie dan beslissen of jullie verder willen met PeerTube of niet, en goed voorbereid aan de slag gaan.
Mogelijkheden van PeerTube
De ontwikkeling van software staat eigenlijk nooit stil. Daarom beschrijven we in dit onderdeel globaal en puntsgewijs de mogelijkheden van PeerTube op moment van schrijven. We gaan niet te diep op de details van de features in, want dat zal vrij snel achterhaald zijn. Voor de laatste details verwijzen we je liever naar de website van PeerTube, de documentatie en de zogenaamde ‘changelogs’ die je per versie kan bekijken. Daarin staan de belangrijkste wijzigingen per versie beschreven.
Functionaliteiten
- Uploaden van video’s (uploaden vereist een account) in diverse formaten oa .webm, .ogv, .ogg, .mp4, .mkv, .mov, .qt, .mqv, .m4v, .flv, .f4v, .wmv, .avi, .3gp, .3gpp, .3g2, .3gpp2 en meer. Het is ook mogelijk om direct een linkje naar een mp4 bestand te gebruiken.
- Live streamen van video. Bijvoorbeeld een meeting via Jitsi of een video vanuit OBS. In de toekomst zou dit ook direct vanuit de PeerTube mobile app mogelijk moeten zijn, dat is nu nog niet het geval.
- Metadata toevoegen per video oa beschrijving, trefwoorden, cover-plaatje, licentie, categorie, taal, maar ook een optie om aan te geven dat de inhoud gevoelig ligt incl uitlegtekst.
- Ondertitels toevoegen voor meerdere talen. Ondertitels kunnen ook ‘automagisch’ worden toegevoegd, hiervoor wordt gebruik gemaakt van een lokaal AI model. Op moment van schrijven is dat Whisper. Dit moet wel expliciet aangezet worden en heeft ook consequenties voor de benodigde hardware.
- Onderverdelen van video’s in verschillende hoofdstukken. Dit maakt het mogelijk om naar specifieke segmenten te verwijzen in de video.
- Reactiemogelijkheid per video aan/uitzetten of langs moderator ter goedkeuring. Kijkers hoeven geen account te hebben op PeerTube, maar kunnen ook met een andere die ActivityPub ondersteunt reageren. Zoals bijvoorbeeld via Mastodon.
- Zichtbaarheid per video instellen. Zichtbaar voor iedereen (public), zichtbaar voor iedereen die de link heeft (unlisted) of alleen zichtbaar voor de uploader van de video (private).
- Gebruikersbeheer met verschillende rechten niveaus. Op dit moment zijn er drie verschillende rollen: administrator, moderator en gebruiker. Elk van deze rollen heeft een eigen set aan rechten. Het is ook mogelijk om mensen zichzelf te laten registreren.
- Abonneren op een video kanaal. Kijkers kunnen zich abonneren op een kanaal en daarmee op de hoogte blijven van nieuwe video’s. Ze hoeven hiervoor geen account te hebben en kunnen andere applicaties die ActivityPub of RSS ondersteunen hiervoor gebruiken. Meerdere gebruikers kunnen ook samen aan een kanaal werken.
- Automatisch omzetten van video’s naar andere formaten en resoluties. Het handigste is om een zo hoog mogelijke kwaliteit format en resolutie te gebruiken en PeerTube de andere formaten en resoluties aan te laten maken.
- Importeren van video’s via een link of een bittorrent bestand. Het is ook mogelijk om automatisch op gezette tijden video’s vanuit een ander platform video’s te importeren en daarmee meerdere platformen te synchroniseren. Dit kan oa met YouTube al werkt dit niet altijd omdat YouTube dit actief tegengaat.
- video’s toewijzen aan kanalen en/of playlists & deze delen en/of embedden
- video’s standaard ter download aanbieden of juist niet. Al past dat laatste niet helemaal bij waar PeerTube voor staat. Dit kan aangepast worden in een configuratie bestand door een PeerTube systeem beheerder. Er is op dit moment nog geen mogelijkheid om dit in de interface aan te passen.
- Statistieken per video bekijken. De volgende cijfers kunnen worden per video bekeken worden: aantal views, gemiddelde kijktijd, totale kijktijd, landen en regio’s waar kijkers vandaan komen, soort apparaat en besturingssysteem etc.
Aankondiging van de nieuwe PeerTube App. Te vinden op
F-Droid en Google PlayStore voor Android telefoons
en voor iOS via de Apple Appstore.
Maatwerk aanpassingen & functionaliteit uitbreiden
PeerTube biedt diverse configuratie mogelijkheden om de applicatie naar wens in te richten. Bijvoorbeeld met een eigen logo en vormgeving. Met plugins kan PeerTube ook met extra functionaliteiten worden uitgebreid. Zoals bijvoorbeeld door het toevoegen van verschillende inlog opties (authenticatie) of statistieken. Zie bijvoorbeeld de lijst met ‘officiele plugins’, maar er zijn ook allerhande andere plugins beschikbaar, zoals een live-chat etc. Wees wel voorzichtig met plugins en bepaal of je de pluginmaker vertrouwd.
Opensource
De software is Open Source en gelicenseerd onder de ‘GNU Affero General Public License’ (AGPL). Daardoor kan de software broncode door iedereen die dat wil bestudeerd, aangepast en gedeeld worden. Zelfs als je organisatie niet de kennis en kunde in huis heeft biedt dit de mogelijkheid om een onafhankelijke expert in te huren en op een relatief laagdrempelige manier de werking van de software te laten controleren of zelfs aan te passen. De applicatie is ook zo opgebouwd dat het mogelijk is om bepaalde componenten aan te passen en anderen ‘as-is’ te gebruiken. Bij software die niet Open Source is, is aanpassen veelal niet mogelijk of kost dit extra geld en inspanningen om te doen.
Decentraal samenwerken
PeerTube maakt gebruik van open standaarden zoals o.a. de ActivityPub standaard. Dit maakt het mogelijk dat verschillende PeerTube installaties met elkaar video informatie uit kunnen wisselen. Zo kunnen verschillende organisaties onderling video’s met elkaar delen en bij elkaar’s doelgroep onder ogen brengen. Mocht een PeerTube installatie niet beschikbaar zijn of het verkeer niet aankunnen dan kunnen andere PeerTube installaties eraan bijdragen dat de video toch beschikbaar blijft. Deze manier van decentraal samenwerken (federatie) maakt het mogelijk om samen te werken en tegelijkertijd ook zeggenschap te behouden over de eigen PeerTube installatie.
Samengevat
PeerTube is een goede oplossing als je online video’s wil aanbieden op basis van publieke waarden, waarbij je je doelgroep niet wil blootstellen aan ondoorzichtige algoritmen, ongewenste reclame of ongebreideld data verzamelen. Het biedt mogelijkheden om samen te werken met andere organisaties die ook gebruik maken van PeerTube om zo video’s beschikbaar te houden en andere doelgroepen buiten die van je eigen organisatie aan te kunnen spreken zonder gebruik te hoeven maken van de “gratis” videoplatformen. De software is Open Source en is zo opgebouwd dat het mogelijk is om de bestaande functionaliteit of vormgeving naar wens aan te passen. Dankzij de gebruikte open standaarden zoals ActivityPub en RSS is PeerTube ook interoperabel met andere applicaties zoals bijvoorbeeld Mastodon. Dat is een grote meerwaarde ten opzichte van de bekende commerciële oplossingen, maar ook ten opzichte van andere open source video software zoals bijvoorbeeld Hyper 8.
Mocht je bovenstaande verhaal nog eens op je gemak willen doorlezen of printen, dan kun je een print-vriendelijke pdf versie downloaden door op de knop “downloaden” te drukken.