PeerTube door de ogen van nieuwe gebruikers: wat we leerden van ons onderzoek

Hoe ervaren mensen PeerTube als ze er voor het eerst mee in aanraking komen? Dat was de centrale vraag in ons recente gebruikersonderzoek, uitgevoerd binnen het PereTube Spaces project. We wilden weten hoe mensen zonder voorkennis van het Fediverse en peer-to-peer technologie reageren op PeerTube als alternatief voor commerciële videoplatformen.

Waarom dit onderzoek?

Publieke organisaties zoeken naar manieren om video online te verspreiden zonder afhankelijk te zijn van Big Tech. PeerTube biedt een open source alternatief dat niet alleen video host, maar ook gebruikmaakt van p2p-distributie en het federatieve ActivityPub-netwerk. Maar hoe komt dat over op iemand die nog nooit van het Fediverse gehoord heeft?

De aanpak

We hebben vijf respondenten – variërend van scholier tot kunstenaar – gevraagd om PeerTube te ervaren aan de hand van realistische scenario’s. Zij bekeken video’s via publicvideo.nl en kregen opdrachten zoals:

• Ondertiteling aan- en uitzetten
• Reageren of liken
• Abonneren op een kanaal

Na een eerste kennismaking lieten we hen ook de video “Introducing the Fediverse: A New Era of Social Media” zien, om te peilen of de bredere context hun perspectief veranderde.

Wat viel op?

De basis van PeerTube werkt prima. Iedereen kon zonder moeite een video starten en dat gaf direct vertrouwen. De interface voelde herkenbaar, bijna alsof ze naar YouTube keken, maar toch net even anders. Dat maakte de eerste kennismaking soepel en laagdrempelig.

Al snel kwamen er echter vragen naar boven. Termen als “1 peer” en technische statistieken waren voor de meeste respondenten onduidelijk. Waar sommigen dachten dat het simpelweg “één kijker” betekende, herkenden anderen er helemaal niets in. Ook RSS-feeds werden niet begrepen en werden eerder gezien als een foutmelding dan als een bruikbare functie.

Het abonneren bleek een ander struikelblok. Veel mensen probeerden intuïtief hun e-mailadres in te vullen, maar dat werkte niet. In plaats daarvan kwamen ze terecht bij termen als “remote interact” en Fediverse-accounts, die voor nieuwkomers totaal onbegrijpelijk waren. Wat logisch leek, werkte niet, en wat werkte voelde ingewikkeld.

Ook reageren en liken zorgden voor frustratie. Zonder inlogfunctie haakten de meeste respondenten af, en de like-knop had voor hen geen duidelijke waarde. Likes werden vooral gezien als iets dat voor een algoritme nuttig is, om betere aanbevelingen te krijgen. Omdat PeerTube dat algoritme niet heeft, voelde de knop betekenisloos.

Toch ontstond er ook enthousiasme. Na het zien van een uitlegvideo over het Fediverse raakten sommige respondenten geïnspireerd. Het idee van een opener en eerlijker internet sprak hen aan. Tegelijkertijd bleven er vragen bestaan: Waar begin je? En moeten al je vrienden mee?

Onze aanbevelingen

Een eerste aanbeveling is om technische details weg te laten of alleen zichtbaar te maken voor gebruikers die daar expliciet naar op zoek zijn. Bandbreedtestatistieken en XML-feeds zorgen vooral voor verwarring bij nieuwe gebruikers. Voor de meeste kijkers voegen deze gegevens niets toe aan de ervaring, maar leiden ze juist af.

Daarnaast is het belangrijk om de peer-to-peer functionaliteit begrijpelijker en zichtbaarder te maken. In plaats van een cryptische aanduiding in de player, zou je gebruikers actief kunnen vragen of ze mee willen helpen om de video te verspreiden. Door dit simpel en vrijwillig aan te bieden, wordt het concept tastbaar en krijgen mensen een gevoel van betrokkenheid.

Ook het abonneren kan eenvoudiger. De meeste gebruikers verwachten dat ze zich gewoon met hun e-mailadres kunnen aanmelden. Door die mogelijkheid toe te voegen, wordt de drempel om een kanaal te volgen veel lager. Het Fediverse kan als optie blijven bestaan, maar e-mail is de intuïtieve standaard die iedereen begrijpt.

De like-knoppen verdienen eveneens een herziening. Als gebruikers niet zijn ingelogd en de knoppen daardoor geen functie hebben, zorgen ze alleen voor verwarring. Door ze in die gevallen weg te laten, oogt de interface schoner en duidelijker.

Tot slot moet het verhaal van PeerTube nadrukkelijker worden verteld. Niet alleen de technische kant, maar ook de maatschappelijke betekenis ervan. Leg in eenvoudige taal uit dat PeerTube onderdeel is van een groter netwerk, hoe het Fediverse werkt en waarom dit belangrijk is. Op die manier begrijpen gebruikers niet alleen hoe het platform werkt, maar ook waar het voor staat.

Conclusie

PeerTube heeft alles in huis om een serieus alternatief te zijn voor videoplatforms van Big Tech. Maar wil het breed omarmd worden, dan moet het minder jargon en meer intuïtie bieden. Ons onderzoek laat zien dat de basis goed zit, maar dat er kansen liggen om PeerTube toegankelijker te maken voor iedereen – juist voor die mensen die nog niet bekend zijn met het Fediverse.