Vrijwel alle diensten die video aanbieden, doen dit vanuit commercieel motief. Publicvideo.nl komt voort uit het project PeerTube Spaces. Dit is een gezamenlijk initiatief van PublicSpaces en SURF , mede mogelijk gemaakt door het SIDN fonds, om te onderzoeken of dat ook anders kan. Wat als we video aanbieden als een digitaal gemeenschapsgoed – open, decentraal en onder controle van de gemeenschap zelf?
In PeerTube Spaces bieden we publieke organisaties de mogelijkheid om het open source videoplatform PeerTube te gebruiken. Dit doen we door het opzetten van gemeenschappelijke PeerTube omgevingen om mee te experimenteren. Daarbij onderzoeken we hoe video als een ‘digitaal gemeenschapsgoed’ functioneert.
Inmiddels zijn we een aantal maanden onderweg. Het videoplatform draait, de helpdesk is ingericht, in het blog kunnen deelnemers ervaringen delen. Maar nu begint het echte werk. Hoe kunnen we de stap maken van een project naar een echt product? En hoe organiseren we dat?
Organiseren
In het kader van het project hebben we onderzoek gedaan naar de organisatie van digitale gemeenschapsgoederen. We onderzochten welke alternatieven het meest geschikt zijn voor de organisatie achter een gedeeld publiek platform.
We bekeken de voor- en nadelen van:
- verenigingen (van organisaties of personen)
- coöperaties (van bedrijven en personen)
- stichtingen
- steward ownership
Sommige van deze opties zijn (in)formeler en meer democratisch dan anderen. Bij sommige opties blijft de winst in de organisatie in en bij anderen wordt deze uitgekeerd aan personen of organisaties. Verschillende organisatiestructuren kennen verschillende administratieve en bestuurlijke lasten, die natuurlijk wel in overeenstemming moeten zijn met het gediende doel. Door deze vraagstukken in de praktijk met partners te onderzoeken, verkennen we of de gedeelde instance na afloop van het project zelfstandig kan blijven voortbestaan als digitaal gemeenschapsgoed.
De praktijk is echter altijd weerbarstiger dan ambities. We merkten dat organisaties enthousiast worden van het idee van een publiek videokanaal, maar in de praktijk lastig de stap kunnen zetten. Een van de pilotpartners, BNNVARA, heeft vanzelfsprekend te maken met allerlei rechthebbenden en bestuurlijke processen rondom het publiceren van video. Onderwijsinstellingen stellen hun eigen eisen t.a.v inloggen via het systeem van de instelling zelf, het Single Sign On-mechanisme. Een groeps-account is eigenlijk een vereiste om goed samen te kunnen werken, maar nog geen mogelijkheid die PeerTube standaard biedt. Allemaal zaken die opgelost moesten worden.
Wat we in ieder geval ontdekten:
- Technisch werkt PeerTube makkelijk, er waren weinig gebruikersvragen over het hoe en wat van de interface
- Gebruikers willen graag zélf zeggenschap hebben – over hun content én over de omgeving waarin die verschijnt.
- Waar het meeste behoefte aan is, is ondersteuning en kennisdeling. “Onze ICT-afdeling ondersteunt dit niet, dus waar kan ik dan met mijn vragen terecht?” was een veelgehoorde vraag.
- Met het gebruik van een dergelijk platform, komen er ook allerlei niet-technische maar meer strategische vragen naar voren: wat is eigenlijk mijn video-strategie, en hoe wordt die beïnvloedt door op andere platforms te publiceren? Hoe kan ik mijn video’s het beste delen in een omgeving met meerdere kanalen, waarvan sommige niet aan de waarden waaraan wij als organisatie willen voldoen?
Vervolgstappen
We hebben nu een aantal goed werkende PeerTube-omgevingen draaien, gedeeld eigenaarschap verkend, en de eerste lessen op papier gezet. Maar dit is pas het begin. De volgende stap is om met een bredere coalitie van publieke instellingen te verkennen hoe we deze infrastructuur duurzaam kunnen organiseren. Dat vraagt om:
- Langdurige cofinanciering
- Duidelijke afspraken over beheer en verantwoordelijkheid
- Verdere integratie in het bredere publieke digitale ecosysteem
Ben je betrokken bij een publieke of maatschappelijke organisatie en wil je af van je afhankelijkheid van Big Tech als het gaat om video? Dan horen we graag van je. Samen kunnen we bouwen aan een internet dat wérkt voor de publieke zaak. Daar is geen killer app voor, maar wel: samenwerking, publieke investeringen en een lange adem. Want video is te belangrijk om alleen aan het bedrijfsleven over te laten.
